Những ngày qua, thông tin về tình trạng ô nhiễm không khí ở mức đáng báo động ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đã và đang trở thành vấn đề nóng được nhiều người dân quan tâm, từ khắp các diễn đàn mạng cho đến mọi khu dân cư, mọi người dân từ già đến trẻ, nếu không muốn nói là vấn đề bức xúc trong nhân dân. Không quan tâm sao được bởi lẽ vấn đề này liên quan trực tiếp tới cuộc sống hằng ngày của cả cộng đồng. Chúng ta cần nhìn nhận vấn đề này một các đa chiều để thấy những điểm tiêu cực lẫn tích cực của nó, người viết mạo muội đưa ra một số ý kiến cá nhân sau.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ô nhiễm không khí gây ra 7 triệu ca tử vong sớm mỗi năm. Số liệu thống kê của Liên hợp quốc cũng cho thấy, mỗi giờ có khoảng 800 ca tử vong do ô nhiễm không khí, trung bình 13 người tử vong mỗi phút, gấp ba lần số tử vong vì sốt rét, bệnh lao và AIDS mỗi năm. Cũng theo WHO, Việt Nam có 34.232 người tử vong sớm có liên quan đến ô nhiễm không khí. Cụ thể, chỉ số chất lượng không khí (AQI – ứng dụng Air Quality Index đo chỉ số ô nhiễm không khí và mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe của con người) tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh những ngày gần đây tăng khá cao, dao động từ 100 đến 200.
Không khí ở Hà Nội ô nhiễm trong nhiều ngày liên tiếp
Ngày tại Thủ đô, thành phố xanh, thành phố vì hòa bình của chúng ta vừa qua có chỉ số AQI trung bình của Hà Nội theo ứng dụng Air Visual là 212, có hại cho sức khoẻ. Số liệu của Sở Tài nguyên và môi trường Hà Nội cũng xấp xỉ 200. Trong khi đó, theo ứng dụng Air Visual, khu vực hồ Tây ô nhiễm không khí đã lên đến mức 333, nguy hại đến sức khoẻ của mọi người. Đâu cũng thấy bụi bẩn trong không khí, từ khu vực nội ô, vùng ven, nơi dân cư đông, nhiều xe cộ, nhiều nhà máy, khu công nghiệp.
Từ những thông tin công khai trên các phương tiện truyền thông hay trên mạng Internet đã làm người dân hú hồn, hú vía. Cộng hưởng với việc các đối tượng xấu hùa vào để giật tít, đăng đàn chém gió các kiểu, đổ lỗi hết cho người này, người nọ, thậm chí còn cáo buộc chính quyền yếu kém và không có chuyên môn… Vô hình chung, làm cho tình hình đã phức tạp nay lại càng căng thẳng hơn. Không nói chứ nếu khảo sát 10 người dân sống tại Thủ đô chắc 9 người sợ phát khiếp, nhiều trường hợp không ra đường vì sợ tình trạng ô nhiễm.
Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 9 diễn ra đầu tháng 10 vừa qua, trước thực trạng ô nhiễm môi trường một số đô thị lớn, trong đó có Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu lãnh đạo TP Hà Nội phải có những giải pháp căn cơ và cụ thể hơn khắc phục tình trạng ô nhiễm, không thể để ô nhiễm khiến người dân thủ đô bức xúc như vừa qua. Trong đó phải tính đến các giải pháp như di dời các nhà máy khỏi nội đô, hạn chế gia tăng phương tiện cá nhân, kiểm soát những xe cũ nát, phát triển hệ thống cây xanh…
Qua đó, chúng ta thấy được quyết tâm của người đứng Chính phủ trong nỗ lực giải pháp xử lý ô nhiễm không khí, một vấn đề tưởng nhỏ nhưng liên quan trực tiếp đến sự phát triển toàn diện về kinh tế, văn hóa, xã hội của đất nước. Theo các chuyên gia cùng các cơ quan chức năng có nhiều nguyên nhân tác động chính khiến tình trạng ô nhiễm không khí tăng cao. Đó là do đô thị hóa, dân số tăng nhanh, nhất là mật độ xây dựng, lượng phương tiện giao thông tăng đột biến khí xả thải từ phương tiện giao thông…
Muốn giải quyết vấn đề này, trước hết Chính phủ cần có một kế hoạch đề ra mục tiêu tổng quát là hướng tới tăng cường công tác quản lý chất lượng không khí thông qua kiểm soát nguồn phát sinh khí thải; giám sát chất lượng không khí xung quanh nhằm cải thiện chất lượng môi trường không khí và bảo đảm sức khỏe cộng đồng.
Kế đến, để quản lý, kiểm soát chất lượng không khí đạt hiệu quả, thời gian tới, Chính phủ, các bộ, ngành có liên quan, chính quyền địa phương cần tiếp tục rà soát, ban hành, hoàn thiện các cơ chế, chính sách, pháp luật, nhất là xây dựng quy định đối với môi trường không khí. Tăng cường kiểm soát, hạn chế các nguồn gây ô nhiễm bụi trên địa bàn như các công trình xây dựng; tăng mật độ cây xanh trong đô thị, mở rộng công viên; tăng cường phương tiện giao thông công cộng như: xe buýt, xe điện trên cao, xe điện ngầm và hình thức giao thông không gây ô nhiễm…
Cùng với đó, cần tuyên truyền, phổ biến kiến thức về chất lượng môi trường không khí đối với sức khỏe đến cộng đồng. Đẩy mạnh tuyên truyền các biện pháp chủ động ứng phó với ô nhiễm không khí trong điều kiện cụ thể của mình. Cần phải tuyên truyền để người dân nắm được thông tin về mức an toàn trong không khí để có kế hoạch phòng vệ cho bản thân. Thiếu thông tin, hay nói đúng hơn là thông tin chính thức của cơ quan chức năng từ những hiện tượng có ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe người dân. Mới đây nhất là sự cố ở quanh Nhà máy Rạng Đông (Hà Nội), vẫn cùng chung mẫu số gây lo lắng và thiệt hại thêm cho người dân đó là thiếu cảnh báo sớm, đầy đủ để người dân chủ động hơn trong phòng tránh.
Có lẽ đã đến lúc, các giải pháp tình huống cho tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng như đóng cửa trường học, hạn chế xe cộ vào một số khu vực trong một thời gian cụ thể, nhanh chóng trồng cây xanh để hút bụi, chống ồn, chống bụi; tăng cường quản lý phương tiện giao thông đường bộ nhằm giảm ùn tắc và ô nhiễm; thu gom, xử lý chất thải nguy hại, bao gồm chất thải y tế; xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề… cần phải được đặt ra và thực thi ngay.
Đồng thời, chính quyền cần tăng cường sử dụng các biện pháp quản lý thông minh để ứng phó với ô nhiễm không khí như sử dụng các thiết bị đo lường, lưu trữ và cảnh báo tự động ở các khu vực trọng điểm, tạo thêm nhiều mảng xanh…
Suy cho cùng, việc giải quyết ô nhiễm không khí không phải là câu chuyện một sớm, một chiều và không phải là câu chuyện riêng của bất kì cá nhân, tổ chức, cơ quan, ban, ngành nào. Thậm chí đây không chỉ là vấn đề của riêng Việt Nam mà là của các quốc gia trên thế giới. Hơn lúc nào hết, cần phải có sự chung tay của cả cộng đồng, cùng hành động bảo vệ cuộc sống của chính chúng ta.
Ngọc Lan
Nguồn: Bản tin Dân chủ
